Zauważyłaś, że kształt główki Twojego dziecka jest trochę dziwny? Podejrzewasz, że Twoje dziecko może mieć spłaszczoną główkę? Nie wiesz jak je rozpoznać u swojego niemowlaka? Płaska główka nie jest ciężką chorobą, ale jest schorzeniem, które nieleczone
i późno wykryte może mieć poważne konsekwencje, które mogą być trudne do skorygowania w późniejszym wieku. Dowiedz się jak szybko i w łatwy sposób rozpoznać to schorzenie, aby mu zapobiec. W poniższym artykule znajdziesz odpowiedzi na wszystkie nurtujące Cię pytania.
Płaska główka u dziecka
Niemowlaczki mogą mieć spłaszczoną główkę z tyłu lub z boku i odróżnia się kilka typów spłaszczenia. Do deformacji najczęściej dochodzi w ciągu pierwszych trzech miesięcy życia dziecka. W tym okresie główka dziecka jest najbardziej podatna na deformacje. Przyczyną tego jest fakt, że wtedy kości czaszki dopiero zaczynają się formować. Powodem schorzenia zazwyczaj jest nacisk na główkę, któremu sprzyja m.in. układanie dziecka w tej samej pozycji. Jeśli zauważysz, że Twoje dziecko ma spłaszczoną główkę, niezwłocznie udaj się do pediatry. Nie wolno lekceważyć tego, gdyż w efekcie może dojść do ucisku mózgu, czy asymetrii twarzy.
Płaska główka — jak rozpoznać?
Spłaszczona główka u dziecka jest niczym innym, jak deformacją kości czaszki. Deformacja ta polega na asymetrycznym spłaszczeniu pewnych jej części. W takiej sytuacji dość łatwo jest zauważyć, że kształt główki dziecka przypomina bardziej owal, który jest spłaszczony
z boku lub z tyłu niż normalny owal. Jeśli zauważysz, że Twój maluszek ciągle śpi w jednej pozycji, dopilnuj, aby nie spał w niej za długo. Warto tutaj dodać, że niemowlaki w okresie ok. 3 miesiąca życia wybierają już swoją ulubioną pozycję do leżenia i najchętniej się do niej układają. To wtedy należy zachować szczególną ostrożność.
Rodzaje zniekształceń
Istnieją cztery główne rodzaje zniekształceń płaskiej główki u niemowlaka. Każdy charakteryzuje się deformacją w innym miejscu. Poznaj wszystkie rodzaje zniekształceń, aby być pewną, że nic Ci nie umknie.
Plagiocefalia
Często znana również jako skośnogłowie czy zespół spłaszczeni główki. Cechą, która charakteryzuje ten rodzaj, to asymetryczne spłaszczenie, które najczęściej dotyczy bocznej bądź tylnej części głowy. Najlepiej to spłaszczenie widać od tyłu, wtedy możemy zauważyć, że strona, w którą dziecko patrzy, jest bardziej płaska. Wtedy główka dziecka wygląda jak równoległobok, co najlepiej jest widoczne z góry.
Brachycefalia
Czyli inaczej krótkogłowie. Występuje u dziecka wtedy, kiedy główka niemowlaka od tyłu jest bardzo szeroka i nienaturalnie płaska. Patrząc od góry, główka przypomina trapez. Co ciekawe deformacje mogą powstać u dziecka już w życiu płodowym dziecka. Może do niej dojść w momencie, kiedy główka dziecka jest uciskana przez miednice matki.
Dolichocefalia
Zwana inaczej długogłowiem, które charakteryzuje się bocznym spłaszczeniem główki. Główka dziecka staje się wtedy bardzo wąska i długa. Z definicji
o długogłowiu możemy mówić wtedy, kiedy główka dziecka przekracza 60 cm. Wykrycie dolichocefali można rozpoznać już na etapie życia prenatalnego, robiąc badania w trakcie ciąży. Jednak zdarza się, że deformacja następuje dopiero po urodzenie się dziecka.
Kraniosynostoza
Podczas mówienia o kraniosynostozie, mówimy o zbyt szybkim zrośnięciu się jednego bądź kilku szwów czaszki. W tym wypadku deformacja może przybierać różne postacie, a to jaką przybierze, zależy od tego, który szew ulegnie zrośnięciu się. Kraniosynostoza to schorzenie, które wymaga rozwiązania operacyjnego. Zrośnięcie się szwów powoduje, że mózg dziecka, który bardzo szybko się rozwija, nie ma na to miejsca. To wszystko prowadzi do wzrośnięcia ciśnienia śródczaszkowego, co może poważnie zagrozić życiu dziecka.
Przyczyny
Przyczyn spłaszczonej główki u niemowlaka może być naprawdę wiele. Postaramy się Ci przybliżyć najwięcej z nich. Przyczyny przeważnie dzielimy na te prenatalne, okołoporodowe i te poporodowe. Trzeba pamiętać, że niestety nie na wszystkie mamy wpływ i są one poza naszą kontrolą. Jednak wielu z nich możemy uniknąć w bardzo prosty sposób, trzeba tylko wiedzieć jak to robić i na co zwrócić uwagę.
Prenatalne i okołoporodowe
Zacznijmy więc od tych pierwszych, czyli prenatalnych. Jednym z najczęstszych powodów jest nieprawidłowe ułożenie się dziecka w brzuchu matki, czyli np. ułożenia pośladkowego. Niepoprawne ułożenie może też prowadzić do kręczu szyi. Możemy o nim mówić wtedy, kiedy dziecko przez uszkodzony mięsień jest ułożone na plecach czy brzuchu, a jego główka jest przechylona w jedną stronę. Kolejnymi czynnikami, które prowadzą do tego, że dziecko ma zbyt mało miejsca w brzuchu matki, jest np. zbyt duża masa dziecka. Zdarza się również, że w brzuchu występuje zbyt mało lub zbyt dużo wód płodowych. Często dziecko ma również zbyt mało miejsca na swobodne ruchy podczas ciąży mnogiej.
Teraz skupimy się na przyczynach poporodowych i okołoporodowych, które powodują spłaszczoną główkę u niemowlaka. Jedną właśnie z takich przyczyn są różne komplikacje porodowe. Dochodzi do tego przy ciężkim porodzie, który jest bardzo długi czy jest to poród kleszczowy bądź podciśnieniowy. W takiej sytuacji dziecko ma trudności w przedostaniu się przez kanał rodny, a kości czaszki mogą być za bardzo ściśnięte i ulec deformacji.
Równie niebezpieczny jest poród przedwczesny. Kiedy dziecko rodzi się jako tak zwany wcześniak. Wtedy przez dość długi czas przebywa w inkubatorze. Najczęstszą przyjmowaną wtedy pozycją jest leżenie na boku bądź na pleckach. Należy wtedy pamiętać, że kiedy dziecko przebywa w inkubatorze, jego pozycja nie jest za często zmieniana przez personel szpitalny. To wszystko prowadzi do tego, że główka może się spłaszczyć z boku czy też
z tyłu. Trzeba też tutaj zaznaczyć, że wtedy główka jest dużo bardziej narażona na deformację, ponieważ czaszka takiego wcześniaka jest w mniejszym stopniu skostnienia niż u dziecka urodzonego w terminie. Tym samym jest dużo bardziej narażona na deformacje.
Poporodowe
U niemowlaka może występować pozycja zwana wymuszoną. Może być ona spowodowana blokadą mięśniową bądź słabym napięciem nerwowym. Jeśli więc zauważysz, że Twój maluszek zawsze ma ułożoną główkę w jednej pozycji i ma problemy, żeby np. odwrócić swoją głowę, to niezwłocznie udaj się na konsultację medyczną.
Do deformacji główki niemowlaka może także dojść w sytuacjach kiedy to rodzice unikają kładzenie dziecka w pozycji na brzuszku. Taka pozycja jest zalecana, ponieważ to właśnie dzięki niej możemy uniknąć deformacji główki, gdyż wtedy na główkę dziecka nie ma ucisku z żadnej strony. W tej pozycji dziecko rozwija również swój kręgosłup i jego mięśnie, a także pozwala na prawidłowy układ bioderek.
Kolejnym powodem jest preferencja jednej ze stron u dziecka. Jak każdy z nas tak samo
i dziecko ma swoją ulubioną pozycję do spania czy po prostu leżenia. W tym wypadku należy pilnować, aby dziecko nie leżało zbyt długo w jednej pozycji. Trzeba wtedy co jakiś czas i w delikatny sposób zmieniać jego pozycje na inne.
Zdarza się również, że dziecko za długo siedzi w foteliku samochodowym czy bujaczku. Trzeba też wiedzieć, że dziecko nie powinno przebywać w foteliku dłużej niż 2 godziny jednym ciągiem. Nie powinniśmy także dopuszczać do sytuacji, w której dziecko leżakuje sobie w bujaku przez cały dzień, co niestety jest dość często stosowane przez rodziców.
Leżenie na plecach a płaska główka
Ułożenie dziecka na plecach jest najbezpieczniejszą pozycją z jednej strony, z drugiej strony może prowadzić do zniekształceń główki. Przeważnie dostajemy odgórny nakaz kładzenia dziecka na plecach, aby zapobiec śmierci łóżeczkowej. Ta praktyka prawdopodobnie jest najczęstszą przyczyną spłaszczonej główki. Jak się przed tym ustrzec? Przede wszystkim układaj dziecko w różnych pozycjach w ciągu dnia. Staraj się zachęcić dziecko do odwracania główki w drugą stronę. Nie rób niczego na siłę. Wszelkie zmiany należy wprowadzać powoli.
Jak uniknąć spłaszczenia?
Jak już wiemy najważniejszą rzeczą, którą należy robić to częste zmienianie pozycji dziecka. Dlatego pomimo tego, że pozycja leżenia na pleckach jest wskazana dla noworodków, to takie długotrwałe leżenie może przyczynić się do odkształcenia. Starajmy się więc jej unikać w ciągu dnia. Kładźmy wtedy maluszka na brzuszku i nośmy go co jakiś czas, zmieniając czasem sposób trzymania. Kiedy dziecko leży w łóżeczku, pamiętajmy o zmianie jego pozycji tak, aby nie leżało w jednej zbyt długo. Jeśli nasz maluszek ma już swoją ulubioną pozycję, zachęcajmy go do odkręcania główki na różne strony np. przy pomocy zabawki. Ważne jest również, aby kłaść nasze maleństwo na twardym podłożu. Jest wtedy większa możliwość, że dziecko zmobilizuje się do zmiany swojej pozycji np. na leżenie na brzuszku. Dodatkowo jak już wcześniej wspomnieliśmy, unikaj fotelików oraz bujaczków, które
w dużym stopniu ograniczają ruchy dziecka.
Leczenie
Przy każdym rodzaju spłaszczenia należy w pierwszej kolejności udać się do pediatry. Warto również w każdym z wypadków skonsultować się z fizjoterapeutą. Po konsultacji ze specjalistami, na pewno będziesz wiedzieć co robić dalej. Wymieńmy więc tutaj rodzaje leczenia, na które możesz się przygotować. Możliwe, że jedną z zalecanych zastosowań będzie terapia kaskowa czy stosowanie poduszki korekcyjnej. Często używana jest także opaska uciskowa. Zalecana jest również fizjoterapia, gdzie wykonuje się pewne ćwiczenia pomagające uformować właściwy kształt główki. Niestety w najcięższych przypadkach, gdzie metody nieinwazyjne nie pomagają, konieczna jest operacja.
Poduszka motylek – główka dziecka bez odkształceń
Układając dziecko w pozycji leżącej, można wspomóc się dostępnymi akcesoriami, które mają wpływ na kształt główki. Poduszka motylek Jukki może pomóc utrzymać prawidłowe ułożenie główki Twojego dziecka. Dwustronna poduszeczka stabilizuje i podtrzymuje główkę dziecka. Kształt poduszki motylka od Jukki sprawia, że podusia dopasowuje się do główki maleństwa. Ergonomiczny kształt sprzyja prawidłowemu ułożeniu w trosce o kształtną główkę Twojego dziecka.
Krótkie podsumowanie
Jeśli rozpoznasz płaską główkę u swojego niemowlaka, to nie przejmuj się na zapas. Płaska główka u niemowlaka to bardzo częste schorzenie. Najważniejsze jest, aby jak najszybciej rozpoznać objawy deformacji i rozpocząć leczenie. Znając wszystkie przyczyny i objawy, możesz być spokojna, że u Twojego maluszka nie dojdzie do żadnej z deformacji bądź wykryjesz ją bardzo wcześnie, co w tym wypadku liczy się najbardziej. Poniżej znajdziesz krótką tabelkę, która podsumuje najważniejsze informacje, których Ci dostarczyliśmy.
Rodzaj spłaszczenia: | plagiocefalia | brachycefalia | dolichocefalia | kraniosyntoza |
miejsce spłaszczenia główki: | jeden z boków, tył | tył | po bokach | góra (najczęściej) |
najczęstsza przyczyna: | małowodzie, kręcz szyi | spanie na pleckach | spanie na boczku | przedwczesne kostnienie szwów czaszki |
leczenie: | rehabilitacja, profilowana poduszka | opaski uciskowe, profilowana poduszka, kask, zabieg korekcyjny | opaski uciskowe, profilowana poduszka, kask, plastyka czaszki | operacja, terapia kaskowa |